Column: Waarom het terecht is dat Bob Dylan de Nobelprijs voor Literatuur won

Deze column verscheen op 13 oktober 2019 op radioveronica.nl, precies 3 jaar geleden dat Bob Dylan de Nobelprijs voor de Literatuur won. 

My love speaks like silence, without ideals or violence. Om maar eens een briljante zin te quoten. Menig artiest zou voor één zo’n zin in z’n hele carrière al een moord doen. Die komen niet verder dan iets als De meeste dromen zijn bedrog, maar als ik wakker word naast jou dan droom ik nog. En dan te bedenken dat Marco die tekst niet eens zelf schreef. Van Bob kun je briljante zinnen quoten tot je een ons weegt. Een willekeurige? You don’t need a weatherman to know which way the wind blows.

Bob Dylan beluisteren zonder aandacht te schenken aan de teksten is onmogelijk. Al was het maar omdat veel van zijn liedjes niet meer dan drie akkoorden hebben, maar wel 14 coupletten tekst. Veel van die briljante zinnen schreef hij toen hij nog maar net volwassen was. Blowin’ in the wind pende hij neer op z’n 21^e. Eén-en-twintig. Laat dat even op je inwerken. Ik weet niet wat jij deed op je 21^e, maar ik was op die leeftijd nog amper droog achter de oren. Kwam ook door mijn bijbaantje als afwasser in een restaurantkeuken trouwens. Ondertussen knalde Bob er aan de lopende band briljante zinnen uit, zoals: How many ears must one man have / Before he can hear people cry? / Yes, and how many deaths will it take till he knows / That too many people have died?

Wat hebben een blote president en een kurkentrekker met elkaar gemeen?

Ze komen allebei voor in Bobs teksten.

Weet je wat ook zo goed is aan die zinnen? Ze werden geschreven terwijl Amerika aan de andere kant van de wereld een oorlog voerde in Vietnam, maar Bob noemt de tijd en plaats nergens. Reden waarom deze tekst vandaag de dag nog altijd relevant en actueel is. Over de machtigste man van de wereld schreef hij Even the president of the United States sometimes must have to stand naked. Zonder erbij te zeggen dat het over president Johnson ging. Zodat de tekst ook nu, met de 45^e president van Amerika in de Oval Office, nog altijd klopt.

Trouwens: wat hebben een blote president en een kurkentrekker met elkaar gemeen? Ze komen allebei voor in Bobs teksten. Die kurketrekker zit in You’re a big girl now: I’m going out of my mind / With a pain that stops and starts / Like a corkscrew to my heart / Ever since we’ve been apart. Je ziet het meteen voor je. Die kurketrekker, die steeds dieper in hart steekt, steeds ietsjes verder wordt aangedraaid, tot de pijn onverdraaglijk wordt. Iedereen die weleens liefdesverdriet heeft gehad en een poging deed tot prozaïsch geboehoehoe in een dagboek had deze zin zelf willen verzinnen.  

Eigenlijk is er maar één moment aan te wijzen dat Bob zonder tekst zat. Dat was uitgerekend na het winnen van de Nobelprijs voor de Literatuur. Niet dat hij met z’n bek vol tanden stond, hij was gewoon onbereikbaar. Dagenlang probeerde het Nobelcommité Bob te bereiken, maar kreeg geen gehoor. Na een aantal dagen ontstond er gemor, en klonken de eerste afkeurende woorden, zoals ‘ondankbaar.’ Net toen iedereen de hoop had opgegeven, kwam hij ineens toch aan de telefoon. Waar hij al die tijd had gezeten? ‘Well, I’m right here.’ Goeie tekst wel.